Thực hiện mong ước của Người, 80 năm qua, Đảng, Nhà nước luôn dành sự quan tâm đặc biệt đối với giáo dục và đào tạo. Ngành Giáo dục đã phát huy truyền thống vẻ vang, nỗ lực, đổi mới, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa, bắt kịp xu hướng của toàn cầu.

Tổng Bí thư Tô Lâm trải nghiệm mô hình giáo dục STEM tại Trường THPT Chuyên Hà Nội – Amsterdam

Đột phá phát triển giáo dục và đào tạo – nhiệm vụ cấp bách, giải pháp chiến lược

Đại hội XIII của Đảng đã xác định 2 mục tiêu 100 năm của đất nước: đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng, trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước, trở thành nước xã hội chủ nghĩa phát triển, có thu nhập cao.

Trong công cuộc đổi mới đất nước, đổi mới giáo dục đào tạo đã đạt nhiều kết quả tích cực. Hệ thống giáo dục quốc dân từng bước được hoàn thiện theo hướng mở, xây dựng xã hội học tập; quy mô, mạng lưới cơ sở giáo dục, đào tạo phát triển, đáp ứng tốt hơn nhu cầu học tập thường xuyên, học tập suốt đời của người dân. Cả nước đã hoàn thành phổ cập giáo dục cho trẻ em 5 tuổi; phổ cập giáo dục tiểu học và THCS tiếp tục được củng cố, duy trì và từng bước đạt chuẩn ở mức độ cao hơn.

Chủ tịch nước Lương Cường và các đại biểu cùng các em thiếu nhi tại lễ tuyên dương Cháu ngoan Bác Hồ toàn quốc lần thứ X năm 2025

Chất lượng giáo dục phổ thông cả đại trà và mũi nhọn có chuyển biến tốt, được thế giới ghi nhận. Giáo dục thường xuyên phát triển đa dạng về nội dung và hình thức. Đổi mới giáo dục đại học gắn với tăng cường tự chủ được triển khai, đào tạo gắn kết hơn với nhu cầu thị trường lao động; nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ được đẩy mạnh; công bố khoa học quốc tế tăng mạnh, xuất hiện ngày càng nhiều hơn cơ sở giáo dục đại học và nhóm ngành đào tạo xếp hạng cao trong khu vực và trên thế giới.

Mặc dù có những bước chuyển mình tích cực nhưng giáo dục và đào tạo vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế, chưa thực sự trở thành động lực then chốt cho sự phát triển bứt phá của đất nước.

Trong bối cảnh thế giới có những thay đổi sâu sắc, toàn diện, đặc biệt công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đang tái định hình nền giáo dục trên phạm vi toàn cầu, mỗi quốc gia đều phải xác định lại tầm nhìn và chiến lược mới cho hệ thống giáo dục trong tương lai.

Tạo ra một diện mạo mới cho nền giáo dục quốc gia

Trong bối cảnh hiện nay, nhận thức được vai trò then chốt của giáo dục trong việc chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội và hội nhập quốc tế, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng thể hiện tầm nhìn chiến lược, đặt nền móng vững chắc cho sự nghiệp đổi mới giáo dục trong kỷ nguyên mới.

Trong bối cảnh “sắp xếp lại giang sơn”, việc ban hành và sửa đổi các Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) và Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi), Luật Nhà giáo cùng với các chính sách cụ thể về giáo dục và đào tạo đều cho thấy định hướng rõ ràng trong việc xây dựng một nền giáo dục mở, linh hoạt, hiện đại, tiệm cận với các nền giáo dục tiên tiến trên thế giới.

Bên cạnh đó, nhiều quyết sách chiến lược khác về giáo dục cũng đã được ban hành như 02 Nghị quyết của Quốc hội về phổ cập giáo dục cho trẻ mầm non từ 3-5 tuổi và miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân; Kết luận của Bộ Chính trị về chủ trương đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới; các chính sách về hỗ trợ ăn trưa cho học sinh, về dạy học 2 buổi/ngày.

Cùng với đó là các chương trình, đề án đào tạo nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Một chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục cũng đang được xây dựng nhằm hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo.

Đặc biệt, mới đây, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo trong đó nhấn mạnh: “Đất nước ta đang đứng trước vận hội lịch sử để phát triển bứt phá, yêu cầu xây dựng con người, xây dựng nguồn nhân lực đặt ra rất quan trọng và cấp bách, đòi hỏi phải đột phá phát triển giáo dục và đào tạo góp phần xây dựng thế hệ con người Việt Nam mới có lòng yêu nước và tự hào dân tộc, đủ bản lĩnh, trí tuệ, năng lực, trình độ, sức khoẻ để đáp ứng yêu cầu xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn phát triển mới”.

Những chính sách trên tiếp tục khẳng định vai trò của giáo dục, góp phần đảm bảo công bằng xã hội trong học tập, thể hiện sự cam kết mạnh mẽ của Nhà nước trong việc thực hiện chính sách an sinh xã hội, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong tương lai, thúc đẩy phát triển đất nước, hoàn thành các mục tiêu chiến lược 100 năm thành lập Đảng, 100 năm thành lập nước.

Sẽ xây dựng thành công nền giáo dục tiên tiến, hiện đại, nhân văn, đậm đà bản sắc dân tộc

Đất nước đang bước vào một kỉ nguyên mới và giáo dục cũng đang đứng trước những vận hội mới với những nền tảng vững chắc, được kết tinh từ những thành tựu to lớn, vẻ vang mà toàn ngành Giáo dục đã đạt được trong 80 năm qua dưới sự lãnh đạo của Đảng, “sự chung sức, đồng lòng” của toàn dân, là sự kết hợp giữ nội lực dân tộc và tinh hoa giáo dục của nhân loại.

Những thành tựu nổi bật đã đạt được ngành Giáo dục 80 năm qua đã để lại nhiều bài học quý báu cho chặng đường phát triển tiếp theo.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và các đại biểu tham dự Phiên chất vấn và trả lời chất vấn trong khuôn khổ Phiên họp giả định “Quốc hội trẻ em” lần thứ hai – năm 2024

Đó là bài học về giá trị của sự kiên định “đặt con người trở thành vị trí trung tâm, mục tiêu và động lực của phát triển”. Giáo dục không thể chỉ chạy theo quy mô hay thành tích, mà phải hướng vào chất lượng thực, phát triển toàn diện phẩm chất, năng lực, nhân cách và văn hóa; coi hạnh phúc người học và sự tiến bộ xã hội là thước đo quan trọng.

Cùng với đó là sự rõ ràng, đồng bộ, minh bạch, có trách nhiệm giải trình, có cơ chế giám sát độc lập, thì đổi mới mới có điểm tựa bền vững và giảm thiểu rủi ro thực thi. Mọi chủ trương phải đi kèm nguồn lực, lộ trình, tiêu chí đánh giá; tránh dàn trải, tránh phong trào.

Trong 80 năm qua, trong sự phát triển của giáo dục, nhà giáo đóng vai trò là nhân tố quyết định. Nếu không có đội ngũ đủ phẩm chất, năng lực và điều kiện nghề nghiệp tương xứng thì mọi chương trình, sách giáo khoa, thiết bị hay công nghệ đều không thể phát huy hết tác dụng.

Sự nghiệp giáo dục và đào tạo là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Với sự lãnh đạo sáng suốt, nhất quán của Đảng; sự quản lý thống nhất, hiệu lực, hiệu quả của Nhà nước; sự đồng hành của các tầng lớp nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp; cùng tinh thần trách nhiệm, lòng tận tụy và khát vọng đổi mới của đội ngũ nhà giáo, ngành Giáo dục có đầy đủ căn cứ để tin tưởng vào những bước tiến mới vững chắc.

Với việc tiếp tục kiên định mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài; đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; phát triển giáo dục bao trùm, công bằng, chất lượng; gắn kết chặt chẽ giáo dục với khoa học công nghệ và thị trường lao động, Việt Nam sẽ xây dựng thành công một nền giáo dục tiên tiến, hiện đại, nhân văn, đậm đà bản sắc dân tộc, là nền tảng vững chắc để hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc trong thế kỷ XXI, hướng đến 100 năm thành lập nước (1945-2045).